A. 5549 Sayılı Kanunda İşlem Ertelemesi
5549 sayılı Kanun’un 19/A maddesi, yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılmaya teşebbüs edilen ya da hâlihazırda devam eden işlemleri, işleme konu malvarlığının aklama veya terörün finansmanı suçu ile ilişkili olduğuna dair şüphe bulunması durumunda, şüphenin teyit edilmesi, işlemin analiz edilmesi ya da gerekli görüldüğünde analiz sonuçlarını yetkili makamlara intikal ettirmek amacıyla işlemin yedi iş günü süreyle askıya alınmasına cevaz vermektedir. İşte bu şekilde işlemin askıya alınması veya gerçekleşmesine izin verilmemesi, işlem ertelemesi olarak tanımlanmıştır.
5549 sayılı Kanun’un 19/A maddesine göre yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılmaya teşebbüs edilen ya da hâlihazırda devam eden işlemleri, işleme konu malvarlığının aklama veya terörün finansmanı suçu ile ilişkili olduğuna dair şüphe bulunması üzerine; Başkanlıkça şüpheyi teyit etmek, işlemi analiz etmek ya da gerekli görüldüğünde analiz sonuçlarını yetkili makamlara intikal ettirmek amacıyla yedi iş günü süreyle askıya almaya veya bu işlemlerin aynı süreyle gerçekleşmesine izin vermemeye Bakan yetkilidir. Bakan bu yetkisini bakan yardımcısına devredebilir.
5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun uygulanmasına yönelik olarak; suç gelirlerinin aklanmasının ve terörizmin finansmanının önlenmesi ve bu suçlarla etkin mücadele edilmesi kapsamında, yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılmaya teşebbüs edilen ya da halihazırda devam eden işlemlerin, işleme konu malvarlığının aklama veya terörizmin finansmanı suçu ile ilişkili olduğuna dair şüphe bulunması üzerine askıya alınması veya bu işlemlerin gerçekleşmesine izin verilmemesine ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Kapsamında İşlemlerin Ertelenmesine Dair Yönetmelik yayımlanmıştır.
B. İşlem Ertelemesinin Şartları
1. Erteleme Talepli Şüpheli İşlem Bildirimlerinde Şartlar
Yönetmeliğin 4. maddesine göre yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılmaya teşebbüs edilen ya da halihazırda devam eden işleme konu malvarlığının;
- Aklama[1] veya terörizmin finansmanı suçu[2] ile ilişkili olduğuna dair şüpheyi destekleyen belge veya ciddi emare bulunması,
- Erteleme talepli şüpheli işlem bildirimlerine konu işlemin olağandışı nitelikli olması,
- Çeşitli veri tabanlarından ya da diğer kaynaklardan yapılan kontroller sonucunda işlemi yapan kişi ya da kişilerin suçla ilgili olduğunun veya olabileceğinin anlaşılması,
- İşlemin tamamlanmasının terörizmin finansmanı ile ilgili olduğu düşünülen fonlara ya da suçtan elde edilen gelirlere el koymayı engelleyeceğine veya zorlaştıracağına ilişkin tehlikeli bir halin bulunması,
Gerekir.
2. Başkanlıkça Tespit Edilen Malvarlıklarına İlişkin İşlemlerin Ertelenmesinde Şartlar
MASAK tarafından yükümlü nezdinde bulunduğu tespit edilen malvarlığıyla ilgili olarak işlem ertelemesi kararı alınması için, işlemin aklama veya terörizmin finansmanı suçu ile ilişkili olduğuna dair şüpheyi destekleyen belge veya ciddi emare bulunması yeterlidir.
3. Yurtdışı Muadil Kurumlardan Alınan Talepler İşlem Erteleme Taleplerinde Şartlar
Gerek 5549 sayılı Kanun ve gerekse Yönetmelik yabancı bir muadil kuruluş tarafından aklama veya terörizmin finansmanı suçuna ilişkin işlemin ertelenmesine izin vermektedir.
Bunun için;
- Yabancı bir muadil kuruluşun işlemin askıya alınması veya gerçekleşmesine izin verilmemesi yönündeki gerekçeli talebinin bulunması,
- Yabancı muadil kuruluşun gerekçeli talebinde asgari olarak; a) Erteleme işlemini gerçekleştirecek yükümlüye ve işleme ilişkin detaylı bilgilere, b) İşlemin aklama veya terörizmin finansmanı suçu ile bağlantısına yönelik şüpheyi destekleyici belge veya ciddi emarelere ilişkin bilgilere, c) Talebe konu kişilerin açık kimlik bilgilerine, ç) İlgili ülkede konuya ilişkin yürütülen sürecin mahiyetine ilişkin bilgilere yer verilmesi,
- Başkanlıkça aklama veya terörün finansmanı suçu ile ilişkili olduğuna dair şüphe görülmesi,
- Mütekabiliyet ilkesi gözetilmesi,
Gerekir.
4. İşlem Ertelemesinde Malvarlığı
Yönetmeliğe göre malvarlığı; para, değeri para ile temsil edilebilen taşınır veya taşınmaz, maddi veya gayri maddi her türlü mal ve haklar ile bunlar üzerindeki hakları tevsik eden her türlü yasal belge veya araçları ifade eder.
C. İşlem Erteleme Süreci
1. Talep
Yönetmeliğin 4. maddesi, yükümlülerin işlem erteleme taleplerini düzenlemektedir. Buna göre yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılmaya teşebbüs edilen ya da halihazırda devam eden işleme konu malvarlığının aklama veya terörizmin finansmanı suçu ile ilişkili olduğuna dair şüpheyi destekleyen belge veya ciddi emare bulunması durumunda, yükümlüler şüpheli işlem bildirimini Başkanlığa gerekçeleri ile birlikte işlemin ertelenmesi talebi ile gönderirler.
Şüpheli işlem, yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılan veya yapılmaya teşebbüs edilen işleme konu malvarlığının; yasa dışı yollardan elde edildiğine veya yasa dışı amaçlarla kullanıldığına, bu kapsamda terörist eylemler için ya da terör örgütleri, teröristler veya terörü finanse edenler tarafından kullanıldığına veya bunlarla ilgili ya da bağlantılı olduğuna dair herhangi bir bilgi, şüphe veya şüpheyi gerektirecek bir hususun bulunması halidir. Şüpheli işlem bildirimi ise şüpheli işlem durumunun, ülkenin mali istihbarat birimine bildirimini ifade eder.
Erteleme talebi ile gönderilecek şüpheli işlem bildirimlerine ilişkin usul ve esaslar şüpheli işlem bildirim rehberlerinde belirlenir.
Yönetmeliğin 6. maddesi ise yabancı muadil kuruluş talebini düzenlemektedir. Buna göre yabancı bir muadil kuruluş tarafından aklama veya terörizmin finansmanı suçuna ilişkin işlemin ertelenmesi yönündeki gerekçeli talebi Başkanlıkça değerlendirilir.
Başkanlıkça tespit edilen malvarlıklarına ilişkin işlemlerin ertelenmesinde herhangi bir talep gerekmeyeceği açıktır.
2. İşlemi Gerçekleştirmekten İmtina
Yönetmeliğin 4. maddesine göre, şüpheli işlem bildirimlerini işlemin ertelenmesi talebi ile Başkanlığa gönderen yükümlüler, işlem hakkında Bakan tarafından verilecek karar Başkanlıkça kendilerine tebliğ edilinceye kadar, işlemi gerçekleştirmekten imtina ederler. İşlemlerin ertelenmesi, yükümlü tarafından şüpheli işlem bildiriminde bulunulan tarihten itibaren yedi iş gününü geçemez.
3. İşlem Erteleme Kararı ve Tebliği
Bakanın ilgili malvarlığına ilişkin işlemlerin ertelenmesine yönelik kararı Başkanlıkça ilgili yükümlülere tebliğ edilir. Yükümlüler, tebliğ tarihinden itibaren yedi iş günü süresince kararda belirtilen işlemleri gerçekleştiremezler.
Yönetmeliğin 7. maddesine göre işlem hakkında uygulanacak karar, Başkanlıkça kendilerine elektronik tebligat hesabı açılan ilgili yükümlülere elektronik olarak tebliğ edilir. İşlem hakkında uygulanacak karar, elektronik tebligat hesabı olmayan ilgili yükümlülere faks, elektronik posta veya web servis gibi teknik iletişim araçlarının kullanılması suretiyle derhal tebliğ edilir.
Erteleme talebinin yurt dışı muadil kurum tarafından yapılması durumunda, talebe ilişkin karar, talebi yapan muadil kuruluşa Başkanlıkça bildirilir.
Ç. İşlem Erteleme Kararını Uygulamamanın Yaptırımı
5549 sayılı Kanun’un 19/A maddesine göre askıya alınan veya gerçekleşmesine izin verilmeyen işlemi, alınan karara aykırı şekilde gerçekleştiren yükümlülere işlem tutarı kadar Başkanlıkça idari para cezası verilir. Ancak verilecek idari para cezası elli bin Türk lirasından az olamaz.
[1] Aklama suçu: 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 282 nci maddesinde düzenlenen suçu
[2] Terörizmin finansmanı suçu: 7/2/2013 tarihli ve 6415 sayılı Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanunun 4 üncü maddesinde düzenlenen suçu,
Bir yanıt bırakın